اخبار چند ماه گذشته از منظر حقوق بین الملل
در چند ماه گذشته چندید اتفاق کوچک و بزرگ رخ داد که تقریباً هرکس اون رو مخالف حقوق بین الملل میدونست. از ترور و بمباران عین الاسد گرفته تا سقوط هواپیمای ایرانی و شکایت از مقامات ایران در دادگاه های کانادا به عنوان کسی که حقوق بین الملل رو دوست داره میتونم بگم در هیچ دوره ای در دهه گذشته اینجور حقوق بین الملل تکان نخورد. اما برای اینکه بفهمیم اصلا حقوق بین الملل چیه و کدوم طرف داره درست میگه باید خیلی چیزها رو بدونیم تا درست تر تحلیل کنیم.
اولین چیزی که باید بدونیم تعریف حقوق بین الملله که درواقع کلمه اشتباهیه ما حقوق بین الملل به اون معنا نداریم بلکه معنای عرف بین الملل داریم. درواقع حتی کلماتی مثل امنیت ملی که در تمام قرارداها به عنوان یک استثنا برای اجرای مفاد معاهدات در نظر گرفته شده واقعاً تعریف خاصی نداره. البته در قانون داخلی هم خیلی معنای مشخصی نداره. یا اینکه کلمه ای مثل توسل به زور هم معنای مشخصی نداره برای اینکه ادامه بدیم اول بهتره در اینجا معنی حقوق بین الملل رو بخونید و بعد ادامه بدیم.
ترور:
یک فرمانده نظامی ایران در خاک عراق توسط نیروهای خارجی ترور شد. بزارید به زبان حقوقی تری بگم امریکا در یک کشور ثالث دست به ترور یک فرمانده نظامی زد. حالا باید بدونیم آمریکاییها چرا در عراق حضور نظامی دارند.
یک قرارداد امنیتی بین عراق و آمریکا وجود داره که متاسفانه من متن قرارداد رو پیدا نکردم اما تقریباً میشه حدس زد که هر عملیات نظامی در خاک عراق با اطلاع دولت عراق انجام خواهد شد. (حدسش هم بر این اساسه که غیر از این عملاً یک ابروریزی سیاسی برای دولت عراق خواهد بود). پس از این منظر آمریکا اولین کاری که کرده نقض معاهده امنیتی که قبلاً امضا کرد
اما فارغ از این حرف ها ترور یک مقام نظامی رسمی در کشور دیگر عملاً یک اعلام جنگ خواهد بود. کما اینکه بیان میشه که این مقام به دعوت رسمی در عراق حضور داشته است. این عملیات حتی در خاک آمریکا هم اتفاق نیفتاده پس نقض حاکمیت -sovereignty – کشور عراقه
البته شاید برخی به عملیات علیه بن لادن در خاک پاکستان ارجاع بدهند که به چند دلیلی متفاوته اول اینکه بن لادن یک مقام رسمی نبود.
۲- القاعده یک سازمان تروریستی است که به وسیله سازمان ملل تروریست شناخته میشود همچنین در این سازمان مستقیماً از بن لادن نام برده شده. در صورتیکه که سپاه رو فقط آمریکا تروریست میدونه.
حمله به عین الاسد :
با اینکه این حمله با اطلاع دولت عراق انجام شده اما بازهم نقض حاکمیت ملی عراق محسوب میشه که مخالف عرف بین الملل است. در سوریه ایران به دعوت دولت سوریه حضور داره اما این حمله تاییدیه رسمی دولت عراق رو نداشته پس بازهم نقض sovereignty کشور عراق محسوب میشه
البته دولت عراق هم از آمریکا و هم از ایران در سازمان ملل شکایت کرد
سقوط هواپیمای اکراینی
این اتفاق ناشی از خطا بوده شبیه همین اشتباه در حادثه هواپیمای ایرباس رخ داد. میتوان ساعت ها راجب اینکه اسمان باید clear میبود یا اینکه پرواز ممنوع میکردند آسمان کل کشور رو و…. صحبت کرد اما خطای انسانی هرچقدرم فاحش بازهم خطای انسانیه. در این حادثه دولت ایران موظف به پرداخت خسارت خواهد شد البته در صورتیکه اوکراین بخواهد شکایت رو به دیوان بین المللی دادگستری ببرد که فعلا همچین خبری وجود نداره. اگه حقوقی هستید میتونید به Articles on the Responsibility of States for Internationally Wrongful Acts و رای دیوان در nagymaro استناد کرد ( برای کیس مطمین نیستم اگر علاقه مند هستید کامنت بزارید تا دقیقش رو بفرستم)
شکایت در دادگاه های کانادا:
این خبر رو من شنیدم اما در صورت صحت ارای این دادگاه تنها در داخل اون کشور اعتبار دارند و همچنین افرادی مثل وزیر امورخارجه از مصونیت مطلق برخوردارند. ( راجب انواع مصونیت ها میتونید مطالعه کنید). پس در انتها حتی با صدور رای خیلی چیزی عوض نمیشه
فرستادن عمر البشیر به ICC :
داستان عمرالبشیر و جنگ سودان هم داستان جالبیه در حقوق بین الملل اما خب جای حرف زدن اینجا نیست و در چند خط هم جمع نمیشه اما اگر علاقه مندید راجبش بخونید هم سایت خودم هست که در اولین فرصت راجبش مینویسم و هم مقالات بسیار زیاد راجب مصونیت به زبان فارسی و انگلیسی وجود داره میتونید کامنت بدید و من سعی میکنم جواب بدم یا بپرسم
وارد شدن دیوان بین المللی کیفری در پرونده شکایت افغانستان از آمریکا:
خبر خیلی کوتاه اما مهم است. دیوان بین المللی کیفری در تجدید نظر خودش را صالح به رسیدگی برای بررسی جنایت علیه بشریت در حمله سال ۲۰۰۳ توسط آمریکا علیه افغانستان دانست. این پرونده فارغ از اینکه یک طرف پرونده دولت قدرتمند آمریکا و یکی از اعضای شورای امنیته از این نظر مهمه که ایالات متحده جزو اساسنامه رم نیست و این رویه برای اولین بار در تاریخ حقوق بین الملل درحال رخ دادن هست که هردو کشور عضو اساسنامه نیستند. تفاوت اصلی در این پرونده و پرونده عمر البشیر در اینه که پرونده سودان توسط شورای امنیت به دیوان ارجاع شده بود. لینک خبر در اینجا قرار دارد