یه اتفاق باعث شد تا راجب قوانین استرداد مجرمین بنویسم . استرداد مجرمین در حقوق بین الملل بیشتر از اینکه تابع حقوق باشه تابع دلایل دیگریه که بعد بهش میپردازیم. حالا اینکه چی شد که من علاقه مند شدم بنویسم دلیلش یکی از قهرمان های زندگیمه که برای آزادی خیلی هزینه داده اما هنوز بسیاری معتقدند که اینم از خودشونه…!
داستان آسانژ
آسانژ رو که میشناسید خب اگر نمیشناسید ایشون موسس سایت ویکی لیکس هست و از نظر من یکی از قهرمانان آزادی خواه دنیای مدرن. سایت ویکی لیکس صدها صفحه از اسناد محرمانه دولت آمریکا راجب جاسوسی از شهروندان رو منتشر کرد و زمانی که آسانژ از کشور خارج شد و در کشور انگلیس اقامت داشت. دولت سوئد براساس یک پرونده تجاوز درخواست استرداد به دولت بریتانیا داد و از طرفی ممکن بود بعد از استرداد به سوئد و گذروندن محکومیت این دفعه به دولت آمریکا تحویل داده بشه. حالا این وسط جالبه بدونید که مفهومی که ما از تجاوز در نظر داریم واقعا در سوئد رخ نداده بود درواقع شریک جنسی اسانژ درخواست میکنه که از وسایل پیشگیری استفاده کنه آسانژ بار اول این کار رو انجام میده و بار دوم از وسایل پیشگیری استفاده نمیکنه و این میشه دادخواست بر علیه او به عنوان تجاوز!!! درواقع همه میدونند که اسانژ مشکلی در دادگاه سوئد نخواهد داشت اما مشکل زمانی رخ میده که به احتمال بالا آسانژ به دولت آمریکا تحویل خواهد داده شد که ممکنه با مجازات حبس بلند مدت و یاحتی اعدام مواجه بشه!! برای اطلاعات بیشتر میتونید به لینک ویکیپدیا مراجعه کنید.
خب برسیم به بحث خودمان یعنی قوانین استرداد مجرمین در دنیا و شرایط حاکم بر اون
تاریخچه :
قدمت اولین موافت نامه استرداد به چیزی حدود ۱۲۵۹ سال پیش از میلاد برمیگرده که بین مصریان و هیتی ها منعقد شد. این معاهده صلح طرفین را به بازگردان مجرمان سیاسی و مجرمین ملزم میکرد. در سال ۱۷۹۴ اولین توافق نامه آمریکا با بریتانیا امضا شد. درواقع این توافق نامه تنها جزئی از مفاد معاهده ای بود که به اختلافات مربوط به استقلال آمریکا از بریتانیا پایان میداد. برای مطالعه بیشتر تاریخچه میتونید از این لینک استفاده کنید.
سیاسی یا حقوقی؟
یکی از تفاوت های بنیادین توافق نامه های استرداد وجود جرم سیاسی و نظامیه. درواقع اگر کشورهای پذیرنده مجرم احساس کنند که اتهامات این فرد سیاسی یا نظامیه و نه جرم عمومی میتوانند از استرداد وی خودداری کنند. یکی دیگر از موارد استثنا تحویل تبعه کشور پذیرنده مجرمه برای مثال خاوری دو تابعیتی ایرانی-کانادای هست (برای آیندگان: از خوبای عرصه اختلاص کشور) پس از نظر کانادا شهروند کانادا محسوب میشه و کشور کانادا هرگز تبعه خودش رو تحویل نخواهد داد و این اصل یک اصل جهانیه. یادمان نرود گاهی اوقات برخی اصول برروی کاغذ نوشته نشده اند اما تبدیل به رویه قضایی کشورها شده اند.
درواقع استرداد مجرمین بیش از آنکه از قوانین حقوقی تبعیت کنه تابع سیاست کشورهاست. کما اینکه در قضیه آسانژ و یا اسنودن میبینید دولت آمریکا با تکیه برقدرت سیاسی کشورها رو وادار به تبعیت میکنه. بر همین اساس حتی ممکنه دو کشور با یکدگیر توافق نامه استرداد مجرمین نداشته باشند اما به دلیل روابط سیاسی خوب مجرمین رو مسترد کنند.
استرداد مجرمین در حقوق ایران
خب برسیم به حقوق ایران و یکم تحصصی برخورد کنیم.
مادۀ ۱ لایحۀ قانونی استرداد مجرمین مصوب ۱۴ اردیبهشت ماه ۱۳۳۹ می گوید:در مواردی که بین دولت ایران و دولت خارجه قرارداد استرداد منعقد شده باشد استرداد طبق شرایط مذکور در قرارداد به عمل خواهد آمد و چنانچه قراردادی منعقد نشده یا منعقد شده حاوی تمام نکات لازم نباشد استرداد طبق مقررات این قانون به شرط معاملۀ متقابل به عمل خواهد آمد.
ایران با ۶۸ کشور توافق نامه نامه استرداد مجرمین امضا کرده که میتوان به کشورهای چین ، عراق ، کره جنوبی اشاره کرد. برای مثال میتونید در اینجا معاهده استردادمجرمین بین ایران و جمهوری کره رو ببینید. همونجور که مشهاهده میکنید ماده ۲ بیان میکند جرم باید در هردو کشور از نظر قانونی محرومیت از ازدای را حداقل به مدت یک سال داشته باشد و یا اینکه بدلایل جنسی ، نژادی و… بر علیه وی تبعیض آمیز رفتار شود.
شرایط استرداد مجرمین
الف) شرایط مربوط به دولت متقاضی استرداد: دولت های خارجی با رعایت یکی از شرایط زیر میتوانند از دولت جمهوری اسلامی ایران تقاضای استرداد مجرم را بنمایند؛
۱ – جرم در قلمرو دولت تقاضا کننده و به وسیلۀ اتباع آن دولت یا اتباع دولت دیگری واقع شده باشد.
۲- جرم در خارج از قلمرو حاکمیت دولت تقاضا کننده ولی از ناحیۀ اتباع آن دولت واقع شده باشد.
۳- جرم انجام یافته از جرایم علیه امنیت و مصالح کشور باشد؛ هر چند در خارج از قلمرو حاکمیت دولت تقاضا کننده و از ناحیۀ افراد بیگانه صورت گرفته باشد.
ب) شرایط جرم ارتکابی: برای پذیرش استرداد نه فقط عمل ارتکابی طبق قوانین کشور تقاضا کننده باید مستلزم مجازات جنائی و یا بیش از یکسال حبس باشد بلکه به موجب قوانین ایران نیز عمل ارتکابی باید مستلزم مجازات جنایی و یا مجازات جنحه بیش از یک سال حبس باشد.
ج) بزه‌های غیر قابل استرداد؛
۱- منع استرداد اتباع داخلی: مقنن بر اساس مواد ۳و ۵و ۷ قانون مجازات اسلامی رسیدگی به جرائم ارتکابی اتباع ایران در هر کجا که باشند را تابع قانون مجازات ایران می‌شناسد. که مادۀ ۳ و بند ۱ مادۀ ۸ قانون استرداد مجرمین نیز صریحاً این موضوع را مورد تأکید قرار داده است.
۲-منع استرداد مجرمین سیاسی و نظامی: بند ۲و ۴ مادۀ ۸ قانون استرداد مجرمین
۳- منع استرداد مرتکبان جرم کم اهمیت: از آنجایی که اعمال قاعده استرداد مجرمین مستلزم صرف وقت و هزینه تشریفات زیادی است لذا مقنن در مادۀ ۴ لایحۀ قانونی استرداد مجرمین سال ۱۳۳۹ این موضوع را مورد توجه قرار داده است.
۴- جرائم مربوط به اختلافات و جنگ های داخلی: این جرایم متصل یا مربوط به جرائم سیاسی تلقی شده و به همین لحاظ مشمول استرداد نمی‌باشند.
د) تحمل مجازات: چنانچه شخص مورد تقاضا از جهت جرمی که برای آن در خواست استرداد شده است مورد تعقیب قرار گرفته و یا محکومیت یافته باشد، استرداد وی پذیرفته نمیشود. همچنین است اگر عملی ارتکابی مشمول مرور زمان شده و یا بجهتی از جهات قانونیف حکم تبرئه و یا قرار منع تعقیب و یا موقوفی تعقیب دربارۀ آن صادر شده باشد. (بند ب مادۀ ۷ قانون استرداد مجرمین).
هـ) تعدد تقاضا: چنانچه برای جرم ارتکابی از طرف چند کشور درخواست استرداد شده باشد مجرم به دولتی تسلیم می‌شود که آن دولت در محاکمه و مجازات او نفع بیشتری دارد. (مادۀ ۹ قانون استرداد مجرمین) نفع بیشتری که موجد حق تقدم برای محاکمه و اجرای مجازات است با توجه به اهمیت جرم ارتکابی و محل وقوع آن و تاریخ تقاضای استرداد و تعهدی که دولت تقاضا کننده نسبت به استرداد مجدد متهم یا محکوم علیه می‌نماید، احراز می‌شود.
اصول کلی ممانعت از استرداد مجرمین:
خب یه جمع بندی کلی اگر کنیم در این شرایط نمیشود مجرم رو مسترد کرد
- جرم سیاسی یا نظامی باشد
- میزان تحمل حبس کمتر از یک سال باشد
- مجرم تبعه کشور تحویل دهنده باشد
- رای به صورت غیابی صادر شده باشد
- ضن اجحاف حق به دلایل جنسیتی ، قومی ، سیاسی و… وجود داشته باشد
- مجرم قبلا به خاطر جرم مجازات شده و یا تبرئه شده باشد.
خب دیگه تقریباً چیزهای مهم رو راجب استرداد مجرمین گفتم اگر مطلب جالب دیگه ای هم درباره استرداد مجرمین دارید میتونید ارسال کنید تا به این متن اضافه بشه شایدم سر فرصت یه مطلب خفن تر نوشتم
راستش میخواستم عکس زمان دستگیری آسانژ رو بزارم اما دیدم یه جور اهانت بهش محسوب میشه پس یه عکس خوش تیپ ازش گذاشتم تا همیشه تو ذهنمون استوار بمونه.
چه با موهای پریشون و چه با کت و شلوار تو برای ما اسطوره مبارزه آزادی بیان هستی
